Webinar Ondermijning & Fraude met gemeente Zaanstad

Opsporen ondermijning en fraude met data analyse

Ondermijnende criminaliteit is een hot topic. De bestrijding ervan vraagt om een bestuurlijke aanpak, waarbij niet alleen politie en OM, maar ook de gemeente en Belastingdienst actief zijn. Ondermijnende criminaliteit kent vele verschijningsvormen. Het doel: kunnen we door bronnen en signalen te combineren verschillende verschijningsvormen (zoals woon-, adres-, en uitkeringsfraude, hennepteelt, etc.) inzichtelijk maken en vandaar uit een effectieve aanpak ontwikkelen.

Van gevalideerd prototype naar werkende oplossing

In de gemeente Zaanstad is begin 2018 in vijf dagen een gevalideerd prototype ontwikkeld voor ondermijning. Het doel van de oplossing is om snel en eenvoudig volledig inzicht te krijgen in alle beschikbare databronnen en meldingen om analyses te doen over en inzicht te verkrijgen in ondermijning en criminele samenwerkingsverbanden ten behoeve van interventies. Het webinar is verzorgd na oplevering van het prototype. Inmiddels zijn de gemeente Zaanstad en Shintō Labs bezig met de doorontwikkeling van deze oplossing.

Veel handwerk

Op dit moment is heel veel handwerk nodig om specifieke vragen te kunnen beantwoorden, omdat de kennis en informatie is versplinterd. Met de ontworpen data-applicatie worden er twee processen ondersteund:

  • het generiek analyseren van patronen in verschijningsvormen van ondermijning om nieuwe gevallen te vinden en er op te handelen (interventies);
  • het specifiek analyseren van een melding of casus om snel en efficiënt te beoordelen of er sprake is van een verschijningsvorm van ondermijning.

Meerdere databronnen

De toepassing combineert verscheidene databronnen en bepaalt op basis van netwerkanalyses wat relaties zijn tussen verschillende personen en entiteiten om ondermijning inzichtelijk te maken. We combineren bestaande en nieuwe bronnen en kijken of er nieuwe patronen zichtbaar zijn (is er bijvoorbeeld een relatie te vinden tussen alle locaties en verdachten bij invallen rondom hennepteelt?). Ook is er plaats voor een ‘top 10 criminelen’ waarop men kan ‘abonneren’: zodra er iets nieuws bekend is over één van de betreffende personen wordt daar proactief een signaal afgegeven aan belanghebbenden.

Doelstelling ondermijningsapplicatie

De ondermijningsapplicatie heeft de volgende doelstellingen:

  • sneller inzicht bieden in meerdere vormen van fraude (nu zijn er voor medewerkers veel handelingen nodig om inzicht te krijgen).
  • betere afstemming tussen teams die bezig zijn met dezelfde casussen vanuit verschillend (fraude)perspectief.
  • ontwikkelen en inzichtelijk maken van fraudepatronen die helpen bij vroegtijdig detecteren van risico op fraude.
  • op basis van netwerkanalyse inzichtelijk maken van onderlinge relaties en mogelijke ‘criminele netwerken’ op casusniveau.

Doorontwikkelen met Zaanstad en andere gemeenten

We zijn samen met Zaanstad bezig om het prototype door te ontwikkelen naar een werkende data-applicatie die de gemeente Zaanstad en andere gemeenten inzicht gaat geven in de verschijningsvormen van ondermijning. Er zijn meerdere gemeenten betrokken bij de ontwikkeling middels inhoudelijke validatie. Deze gemeenten hoeven niet meer te investeren in componenten die Zaanstad al heeft ontwikkeld.