Vragen & Antwoorden

1. Hoe zal de doorontwikkeling plaatsvinden van het prototype (of wanneer is de Radar beschikbaar voor gebruik door anderen)?

Momenteel is de Risico Radar beschikbaar als prototype. Dit was ook de opdracht van het RIEC Rotterdam: ontwikkel samen met ons een prototype om te toetsen of we in staat zijn om op basis van open bronnen/data sneller en makkelijker zicht te krijgen op hotspots van ondermijnende criminaliteit.

Bureau Beke heeft voor het prototype op basis van wetenschappelijke literatuur en expertinterviews een groslijst met risico indicatoren ontwikkeld. In het prototype is een aantal indicatoren gebruikt en het bleek dat deze mits binnen de juiste context geplaatst bruikbaar lijken te zijn.

Het ontwikkelen van prototypes past in de ‘Lean Startup’ aanpak waarbij alvorens je echt gaat ontwikkelen je gaat toetsen of je idee ook werkt en waarde toevoegt alvorens je gaat ‘bouwen’. We hebben het prototype intern gevalideerd bij medewerkers/analisten van het RIEC Rotterdam en daar is het prototype overall positief ontvangen.

De volgende fase is dat we het prototype ook buiten het RIEC willen valideren om te onderzoeken of de RRO ook interessant is voor inzet bij andere organisaties. Dit webinar is o.a. een middel om bij een bredere groep van potentiële gebruikers feedback op te halen als onderdeel van die validatie. Na dit webinar ontvangt u dan ook een vragenlijst om ons feedback te geven.

Het is de missie van Shintō Labs om schaalbare producten te ontwikkelen. Dat doen we door klein te beginnen met een prototype en bij een positieve validatie doorgaans met dezelfde opdrachtgever een eerste versie voor gebruik te ontwikkelen. Daarna willen we die versie opschalen naar andere organisaties en gezamenlijk doorontwikkelen. Uitgangspunt daarbij is dat als de investering gedaan is het resultaat zonder meerkosten gedeeld wordt met andere gebruikers. De VNG noemt dit ‘Samen Organiseren’.

Binnenkort gaan we met het RIEC Rotterdam bespreken of en op welke wijze we een vervolg kunnen geven aan deze eerste stap. Alle scenario’s zijn hierbij mogelijk: het RIEC ontwikkelt met Shintō Labs een eerste bruikbare versie, het RIEC ontwikkelt samen met andere organisaties een eerste versie of het RIEC laat het aan anderen om een eerste versie te ontwikkelen.

2. Hoe zit het met privacy aspecten?

Een van de ontwerpuitgangspunten van de RRO was en is: kunnen we op basis van openbare bronnen/open data zicht krijgen op ondermijnende fenomenen. Een van de drivers hiervoor was om ‘privacy complicatie’ te vermijden. In het huidige prototype worden geen persoonsgegevens verwerkt. Hierdoor zijn er geen belemmeringen vanuit bijvoorbeeld de AVG.

Bij de doorontwikkeling kan het zijn dat we ook andere bronnen toe gaan voegen. Uitgangspunt zal dan hetzelfde blijven maar we zullen dan sowieso ook met privacy officers al dan niet aan de hand van een ‘Privacy Impact Asssessment’ (PIA) erop toezien dat de werking niet in strijd is met de AVG.

We streven ernaar om de RRO straks als dienst aan te bieden waarbij ook alle bronnen al gekoppeld zijn en de app te gebruiken is net zo laagdrempelig als een app op je smartphone.

N.B. het platform waarop de RRO draait is geschikt om de RRO uit te breiden met nieuwe functionaliteit, aanvullende bronnen en gebruik door meerdere organisaties en gebruikers (vanuit het platform is de schaalbaarheid hierin onbeperkt).

3. Als de RRO straks in eerste versie klaar is komt die dan beschikbaar voor andere organisaties en wat gaat die dan kosten?

Als de RRO in eerste versie straks klaar is dan is het nadrukkelijk te bedoeling deze ook beschikbaar te maken voor andere (overheids)organisaties. De exacte prijsstelling is nog niet bekend maar zal een maandelijks (of jaarlijkse) abonnementsstructuur krijgen.

4. Is het mogelijk om vanuit de Radar in te zoomen op specifieke personen of panden?

Nee, in de huidige versie is dit niet mogelijk. We willen ook een nadrukkelijke scheiding maken tussen de Radar, die op fenomeenniveau inzicht biedt (als strategisch instrument) en andere toepassingen die op persoons- of pandniveau inzicht bieden (als tactisch/operationeel instrument). Veel organisaties hebben dergelijke toepassingen al in huis en ook Shintō Labs heeft dergelijke apps ontwikkeld. Wel kunnen we ons voorstellen dat er een soort koppeling komt waarmee je vanuit de Radar een andere applicatie kan aanroepen voor verdiepend inzicht (Sonar?).

5. Kan ik de beschikking krijgen over het indicatorenmodel dat Bureau Beke heeft ontwikkeld voor dit prototype?

Bureau Beke heeft in de eerste fase van de ontwikkeling op basis van wetenschappelijke literatuur en het raadplegen van experts een overzicht gemaakt van 53 indicatoren die – hoogstwaarschijnlijk – op basis van open of openbare bronnen op gemeenteniveau inzichtelijk kunnen worden gemaakt. Indicatoren zijn onderverdeeld in een zestal clusters: Branches, Ondernemingen, ondernemingsvormen en voorzieningen, Witwassen & vastgoed, Uitbuiting, Gokken en Overige.

Omdat een indicator op zich niets zegt maar pas betekenis krijgt in een context (zoals gerelateerd aan het aantal inwoners, oppervlakte, ontwikkeling in de tijd). Daarom willen we de eerste groslijst op dit moment niet verspreiden. In de doorontwikkeling met Shintō Labs zal blijken welke indicatoren binnen welke context waardevol zijn. Het overzicht van indicatoren (na proberen en valideren) zal niet alleen verkrijgbaar zijn, maar zal ook beschreven en onderbouwd worden.

6. Wordt de context ook aangegeven door de radar als er een branche uitspringt?

Ja. Op meerdere niveau’s. Je kunt zelf aangeven in welke context je het wil bekijken (bijvoorbeeld in een specifieke RIEC-regio). Ook kun je op gemeentelijk niveau bij een branche bekijken met welke andere gemeentes je het wil vergelijken.

7. Zijn de cijfers vooral van de KVK verkregen? En via welke bronnen nog meer? Sportscholen/handel voertuigen/uitzendbureau’s etc.

Klopt. Als basis hebben we de KVK en de BAG genomen. Dit hebben we aangevuld met o.a. Drimble, failissementen, CBS data, geo-verrijking van Google. De wens/verwachting is om het verder aan te vullen met nieuws en marktplaatsen van illegale activiteiten.

8. Is mensenhandel ook onderdeel van uitbuiting?

Ja. Hoewel we daar op dit moment nog niet heel gericht op zoeken is dit inderdaad een van de belangrijke Ondermijningsthema’s. Bekende voorbeelden zijn de nagelstudio’s en massagesalons die wel inzichtelijk gemaakt kunnen worden met de Risico Radar Ondermijning

9. Voor wie is de risico radar beschikbaar?

De Risico Radar is op dit moment ontwikkeld in opdracht van het RIEC Rotterdam en is gevalideerd bij gemeentes in die regio. De ambitie is om dit op te schalen naar meerdere regio’s en meerdere gemeentes. Oftewel: als u interesse heeft om de Risico Radar Ondermijning te gebruiken, neem contact op.

10. Is er een relatie met citydeal ondermijning iov min bzk die landelijk bezig is met een instrument?

Nee. Op dit moment is er nog geen relatie met citydeal ondermijning. Sluiten we niet op termijn, maar vooralsnog niet. Wij kiezen voor een wat andere benadering waarbij we wetenschappelijke basis met Bureau Beke en aansluiting bij de gebruiker centraal zetten.

11. Welke open bronnen worden gebruikt?

Op dit moment gebruiken we de volgende bronnen:
– KVK
– BAG
– Drimble
– Failissementen (nu nog uit Drimble)
– Google (geo)
– CBS data

12. In hoeverre worden nieuwsberichten/actualiteiten (zoals bijvoorbeeld een bedrijfsbrand) verwerkt in het model en wat is daarvan de waarde?

Dit kwam ook naar voren uit de validatie: dat men graag nieuwsberichten hierin verwerkt zouden willen zien. Op dit moment is dat nog niet gebeurd, maar staat op de lijst.

13. Kan je er ook sluitingen van (horeca)panden in verwerken, zodat je kan zien in welk gebied de meeste sluitingen zijn.

Kan zeker. De Risico Radar Ondermijning kan extra bronnen toevoegen waarmee het beeld verrijkt wordt. Sluitingen van Horeca-panden zou een interessante toevoeging zijn.

14. Is het eventueel ook te koppelen met eigen data van de gemeente ? en hoe zit dat dan met privacy/ delen van info?

Zeker. Dit is wel het verschil tussen de radar en de sonar – zoals gepresenteerd in het Webinar. Wij hebben op dit moment de radar ontwikkeld die prima verrijkt kan worden met gemeentelijke data om de sonar te creëeren. Dat vraagt om een PIA (privacy impact assessment) waarna je de gerichte bronnen kunt toevoegen. Het delen van die gegevens speelt dan niet: die gegevens komen in een eigen afgeschermde database terecht.

15. Worden de gegevens geupdated, zoals in/uitschrijvingn KVK?

Voor het prototype hebben we gebruik gemaakt van een bestaande dataset van de KVK (2018). Als dit omgezet wordt in een structurele oplossing, zouden hier ook data updates meegenomen moeten worden. Dan kijken we ondermeer naar Company.info en andere bronnen om de data actueel te houden.

16. Waarom wordt gewerkt met een lijst van risicobranches en geen objectieve analyse uitgevoerd aan de hand van de volledige dataset (handelsregister)?

We doen het allebei. Zowel een lijst van risicobranches vanuit wetenschappelijk onderzoek en getoetst middels de dataset. Complexiteit is natuurlijk waar je naar gaat kijken. Als er een grote hoeveelheid bedrijven in een nog onbekende branche ineens ontstaat wordt dat gesignaleerd. Als er bij risicovolle branches beweging ontstaat ook. Wij zijn er van overtuigd dat het een het ander kan versterken.

17. Wanneer komt deze tool beschikbaar? 

Wij hopen dit jaar nog te starten met de doorontwikkeling – mits er voldoende animo is om het in gebruik te nemen.

18. In hoeverre zijn lokale gegevens raadpleegbaar voor andere gemeenten / derden?

De lokale gegevens op basis van gesloten bronnen (sonar) zijn niet raadpleegbaar voor andere gemeenten/deren. Dat worden gescheiden omgevingen.

19. Welke waarborgen worden geïmplementeerd om verkeerde conclusies te voorkomen?

We proberen zo veel mogelijk context te bieden zodat de beoordelende persoon zo min mogelijk foute conclusies kan trekken. Dat doen we met zowel onze wetenschappelijke onderbouwing, met toelichting vanuit expertise waarom bepaalde branches verhoogde risico’s hebben en het bieden van context middels data zoals vergelijking met andere gemeentes. Echter, het goed kunnen duiden van data blijft mensen werk en vergt enige expertise.

20. Kunnen jullie de longlist delen?

Omdat een indicator op zich niets zegt maar pas betekenis krijgt in een context (zoals gerelateerd aan het aantal inwoners, oppervlakte, ontwikkeling in de tijd). Daarom willen we de eerste groslijst op dit moment niet verspreiden. In de doorontwikkeling met Bureau Beke en Shintō Labs zal blijken welke indicatoren binnen welke context waardevol zijn. Het overzicht van indicatoren (na proberen en valideren) zal niet alleen verkrijgbaar zijn, maar zal ook beschreven en onderbouwd worden.

21. Is / blijft het mogelijk om demografische / criminologische en sociaal-economische factoren in beeld worden gebracht om hierbij bijvoorbeeld segregatie effecten in beeld te krijgen (ik denk aan het werk van Slootman en Tillie m.b.t. terrorisme).

Ja dat is mogelijk maar buiten de scope van dit traject. Mogelijk in een later stadium.

22. Hoe actueel is de informatie uit (open) bronnen? Is er een koppeling met de radar?

Op dit moment hebben we gebruik gemaakt van een vaste dataset. Bij doorontwikkeling willen we uiteraard meer met actualisering van data werken. Daarbij kijken we onder andere naar Company.info en andere aanbieders van relevante data. Ook kijken we naar open bronnen en vrij beschikbare informatie.

23. Hoe ondervangt de radar blinde vlekken als er hypothese gestuurd wordt geanalyseerd?

Duiding blijft lastig en vraagt altijd inhoudelijke expertise. De tooling ondersteunt bij het aanbieden van vergelijking met andere gemeentes en vanuit de data komt er een zekere objectivering te krijgen en blinde vlekken inzichtelijk te maken.

24. Hebben jullie al resultaten/modellen getoetst? Bijvoorbeeld het onderscheidend vermogen van indicatoren of combinaties indicatoren, valse positieve etc?

We zijn op dit moment de modellen aan het toetsen in de praktijk en op bruikbaarheid. Dit wordt meegenomen in de doorontwikkeling van de Risico Radar Ondermijning.

25. Op welke termijn kunnen we dit lokaal gebruiken is de inschatting?

Op lokaal niveau zijn er al een aantal sonar-oplossingen beschikbaar, zoals de Illegaal Kamerverhuur, Ondermijning en Milieu Navigator. De doorontwikkeling van de RRO naar lokaal gebruik zal naar verwachting dit jaar nog starten en ergens begin 2020 beschikbaar komen.

26. Wat is het verschil met de City Deal Zicht op ondermijning?

Wij zijn onvoldoende bekend met de details van de City Deal. Wat wij weten is dat wij een meer wetenschappelijk benadering gecombineerd met lean-startup principe om waardegedreven data-oplossingen ontwerpen. Mogelijk zit er overlap in de doelstellingen met de City Deal. Wij hebben wel interesse om dat te verkennen en kijken waar we elkaar kunnen versterken.

27. Hoe ondervang je de kwaliteit van de data. SBI codes worden door de onderneming zelf gekozen?

Wij hebben op dit moment de SBI codes als ‘waarheid’ aangenomen. Dat de KVK niet 100% klopt is algemeen bekend maar nog altijd beter dan geen data. Wij combineren dat met verschillende bronnen, waaronder de BAG en Drimble om te kijken waar overlap, verschillen, overeenkomsten etc. zit en om te zien of er opvallende patronen in zitten.

28. Maken jullie gebruik van info vanuit social media?

Nee. Op dit moment niet. Ook vanuit privacy overwegingen kan dat niet zomaar blindelings ingezet worden. In een sonar-omgeving is daar meer ruimte voor, maar ook dan moet gericht gekeken worden naar de wettelijke grondslag en doelbinding.

29. Kunnen jullie de presentatie met ons delen?

Yep. Staat hierboven.

30. Hebben jullie nagedacht over een governance model voor de verzamelde gegevens?

Nee. Dit hebben we nog niet onderzocht. Vanuit een open-data model is het governance stuk ook minder complex dan bij een sonar situatie. Maar dit is wel iets waar we over nadenken en verder proberen in te vullen.